Asset Publisher
OFERTA EDUKACYJNA
Aby upowszechnić w społeczeństwie wiedzę o środowisku leśnym oraz podnieść świadomość w zakresie odpowiedzialnego korzystania ze wszystkich funkcji lasu, Nadleśnictwo Olsztyn od lat prowadzi edukację przyrodniczo-leśną.
Nadleśnictwa u wrót miasta stwarza możliwość współpracy z wieloma placówkami oświatowymi. Leśnicy często odwiedzają szkoły i przedszkola, gdzie prowadzą lekcje przyrodnicze, opowiadają dzieciom o lesie, jego mieszkańcach, bogactwach przyrody.
Najlepsza formą zdobywania wiedzy są zajęcia terenowe, prowadzone w Nadleśnictwie na ścieżkach przyrodniczo-leśnych. Dzieci biorące w nich udział uczą się obserwować przyrodę, zachęcane są do samodzielnego poznawania natury, a przy okazji mogą spędzić aktywnie czas. Ścieżki wytyczono w najciekawszych fragmentach terenów leśnych , przebiegają przez miejsca bogate w walory krajobrazowe, szczególnie atrakcyjnie turystycznie.
* ścieżka przyrodniczo-leśna "Mendryny"- w dostępny sposób omawia zagadnienia gospodarki leśnej oraz program "Mała retencja w Lasach Państwowych"
* ścieżka turystyczno-krajobrazowa "Jezioro Kośno"biegnąca wokół jeziora, zaprojektowana została tak, aby przybliżyć najcenniejsze walory krajobrazowe istniejącego tam rezerwatu
* ścieżka dydaktyczna "Dąbrówka"- stworzona z myślą o najmłodszych, pozwala poznać drzewa leśne oraz zwierzęta żyjące w lesie. Jej dodatkowym atutem jest bezpośrednie sąsiedztwo Ośrodka Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych.
* ścieżka przyrodniczo-leśna "Zazdrość"- stanowi swoiste połączenie miasta z lasem, rozpoczyna się na osiedlu Jaroty i prowadzi przez leśne urokliwe ostępy na teren dawnego majątku rycerskiego Kielary nad Jeziorem Kielarskim. Dzięki niej poznać można bogactwo krajobrazowe i historyczno-kulturowe regionu.
Przeczytaj więcej o ścieżkach przyrodniczych
Wszystkich miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o lesie zapraszamy do odwiedzenia naszych ścieżek. Zainteresowani mogą wędrować nimi w towarzystwie leśnika, który z całą pewnością pomoże odkryć tajemnice przyrody.
Miejscami, bogatymi w walory przyrodnicze, które warto odwiedzić są również:
* Rezerwat Krajobrazowy „Jeziora Kośno"o powierzchni 1232,85ha, celem ochrony jest zachowanie w stanie naturalnym piękna krajobrazu i czystości wód Jeziora Kośno wraz z otaczającymi je lasami.
* Rezerwat Krajobrazowy „Las Warmiński" o powierzchni 1798,18ha, którego przedmiotem ochrony są charakterystyczne dla Warmii i Mazur zespoły leśne ze stanowiskami gatunków roślin chronionych oraz urokliwe przełomy rzeki Łyna.
Miłośnicy wypraw rowerowych i kajakowych mogą także realizować swoje hobby na wytyczonych trasach turystycznych:
* szlak kajakowy Kalwa – Olsztyn o długości około 90km biegnący od Jeziora Kalwa przez jeziora: Kośno, Bogdańskie Umląg, Wadąg i dalej rzeką Wadąg i Łyną do zamku w Olsztynie. Całość spływu trwa 3 dni. Na trasie Rezerwat Jezioro Kośno oraz zabytkowe młyny Pajtuny i Patryki. Istnieje również krótsza wersja spływu od Pajtun do Jeziora Wadąg.
* trasa rowerowa Ruś o długości 10km- prezentuje piękno krajobrazu warmińskiego, Rezerwat Las Warmiński i ciekawe pomniki przyrody. Biegnie wokół jeziora Kielarskiego, zaczyna się i kończy w miejscowości Ruś.
* trasa rowerowa Purda-Serwent o długości ok. 14 km- biegnąca od miejscowości Purda wokół jeziora Serwent.
Dla turystów Nadleśnictwo przygotowało liczne miejsca postoju pojazdów i wiaty gdzie można odpocząć, posilić się, a za zgodą Nadleśnictwa rozpalić ognisko. Oferta kierowana jest do dorosłych, dzieci i młodzieży zarówno z okolicznych miejscowości jak i turystów wypoczywających na terenie Nadleśnictwa.
W 2013 roku nad Jeziorem Kielarskim powstała wieża obserwacyjno-widokowa, która stanowi istotny element podnoszący walory turystyczne okolicy. Służy jako idealne miejsce spotkań edukacyjnych z uczniami okolicznych placówek oświatowych. Projekt w dużym stopniu wspiera również ruch turystyczny nasilony w tym regionie.
Na Polanie Kielarskiej, niedaleko wieży widokowej wyznaczone jest czasowo jedno miejsce na ognisko.
Aby rozpalić w tym miejscu ognisko, każdorazowo należy zwrócić się do Nadleśnictwa Olsztyn, z prośbą o wyrażenie zgody na rozpalenie ognia. Dobrze to zrobić z wyprzedzeniem i poczekać na odpowiedź.
W mailu należy podać:
- datę,
- planowane godziny palenia ognia oraz wskazać osobę odpowiedzialną i kontakt do niej.
- Ognisko można rozpalić przy bezwietrznej pogodzieWarto też wcześniej przemyśleć kwestię podpałki, aby nie niszczyć do tego celu np. kory.
- Przy ognisku należy mieć sprzęt do natychmiastowego ugaszenia ognia oraz sprawny środek łączności,
- Przed opuszczeniem obiektu, ogień należy trwale ugasić, a teren uprzątnąć.
Jest możliwość zakupu drewna ogniskowego u leśniczego Leśnictwa Zazdrość jednak należy mieć świadomość, że jest ono nieprzeschnięte i będzie się trudno palić, a także jest w dużych kawałkach wymagających porąbania.
Przypominamy, że: przed wizytą w lesie, zwłaszcza w upalne dni, kiedy od wielu dni nie spadł deszcz, należy sprawdzić, czy nie został wprowadzony zakaz wstępu do lasu http://bazapozarow.ibles.pl/zagrozenie/
Warto mieć na uwadze, to że zgodnie z §3 Kodeksu Wykroczeń, "Kto na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich roznieca ogień poza miejscami wyznaczonymi do tego celu albo pali tytoń, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany"
Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo jest Twoją odpowiedzialnością.
Nadleśnictwo Olsztyn współpracuje z wieloma instytucjami oraz organizacjami społecznymi. W ramach tej współpracy organizowane są konkursy o tematyceleśnej, akcje ekologiczne, spotkania rekreacyjne, plenery malarskie. Publikujemy również ciekawe materiały informacyjne, mapy, foldery dotyczące lasu, propagujące ochronę przyrody, proekologiczną gospodarkę leśną, rozsądne gospodarowanie zasobami leśnymi. Staramy się w jak największym stopniu dotrzeć do społeczeństwa, zaszczepić w świadomości dzieci i młodzieży chęć ochrony środowiska naturalnego i utrzymania bogactw natury dla przyszłych pokoleń.
Regulamin uczestnictwa w zajęciach z edukacji leśnej
Oświadczenie - zapoznanie się z regulaminem
Od roku 2012, kiedy to Dyrektor Generalny Lasów Państwowych powołał Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Olsztyńskie" , w którego skład wchodzi Nadleśnictwo Olsztyn, edukacja leśna prowadzona jest w bardzo dużym zakresie.
Osoba odpowiedzialna za edukację przyrodniczo-leśną w Nadleśnictwie Olsztyn - Katarzyna Kuderska-Kaniuka, tel: (89)5327884 katarzyna.kuderska@olsztyn.lasy.gov.pl
Asset Publisher
Asset Publisher
HODOWLA LASU - czyli od nasionka do drzewa
HODOWLA LASU - czyli od nasionka do drzewa
Lasy z natury spełniają wiele funkcji. Niektóre z nich, uznane za szczególnie ważne dla człowieka, mogą być wspierane działaniami gospodarki leśnej. Poprzez hodowlę lasu rozumiemy zespół zabiegów odnowieniowych, pielęgnacyjnych i ochronnych, które wzorowane są na procesach naturalnych i dostosowane do fazy w której znajduje się las – tak więc inne dla uprawy, inne w drzewostanie dojrzałym.
Prace z zakresu hodowli lasu dzielimy na następujące działy:
- nasiennictwo – zbiór i przechowywanie nasion
- szkółkarstwo – produkcja sadzonek
- odnowienia i zalesienia
- pielęgnacja upraw i drzewostanów
- melioracje leśne.
Celem hodowli lasu jest zapewnienie stabilności i ciągłości rozwoju ekosystemów, przy osiągnięciu możliwie wysokiej produkcyjności. Chcąc osiągnąćsukces hodowlany dostosowuje się skład gatunkowy drzewostanówdo warunków siedliska, tak więc gospodarkę leśną prowadzi się w poszanowaniu przyrody – inaczej w górach i inaczej na niżu. Planując zadania hodowli lasu zwraca się uwagę na aktualne potrzeby i zachodzące procesy oraz możliwości ich wykorzystania.
Rębnia to nie jest sposób na ścięcie drzew w lesie , to metody postępowania zgodnie z którymi zastępuje się starsze, dojrzałe, pokolenie drzew innym pokoleniem – młodszym.
Odnowienia i zalesienia
Celem prac odnowieniowych i zalesieniowych jest inicjowanie i kształtowanie młodego pokolenia lasu. Odnowienie odbywa się na gruntach leśnych, a zalesienia na gruntach nieleśnych przeznaczonych pod uprawę.
Odnowienia i zalesienia na terenie Nadleśnictwa Olsztyna wg Planu Urządzenia Lasu na okres 2015-2024:
• na terenach otwartych
• zręby, halizny, płazowiny 557,78 ha
• grunty nieleśne 6,66 ha
• pod osłoną drzewostanu
• przy rębniach złożonych 465,87 ha
• dolesienia luk i przerzedzeń 10,12 ha
Odnowienia mogą być sztuczne, kiedy las zostaje posadzony lub posiany przez człowieka lub naturalne. Właściwie prowadzona gospodarka leśna oraz dogodne warunki siedliskowe sprawiają, że udział odnowień naturalnych w Nadleśnictwie Olsztyn jest znaczny. W roku 2016 zajmowały 23 % powierzchni wszystkich odnowień.
Tak właśnie wyglądają liczne odnowienia naturalne sosny zwyczajnej na terenie Nadleśnictwa Olsztyn
a tak buka zwyczajnego...
Jednak skąd leśnik wie ile sadzonek ma się znaleźć na odnawianej powierzchni?
Gospodarowanie w lesie regulują Ustawy, Rozporządzenia, Zarządzenia dyrektora generalnego LP. Załącznikiem do Zarządzenie Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21.11.2011r. są właśnie Zasady Hodowli Lasu. Jest to instrukcja która zawiera szczegółowe cele i zasady gospodarki leśnej. Ta właśnie instrukcja, podaje orientacyjne liczby sadzonek dla gatunku w tysiącach sztuk na 1 hektar, które wynikające z odległości miedzy sadzonkami,więźby – czyli schematu według którego drzewka będą sadzone.
Pielęgnowanie drzewostanu
Celem zabiegów pielęgnacyjnych jest wzrost jakości produkowanego surowca, a także zwiększenie odporności drzewostanu na działanie czynników biotycznych (np. owadów), abiotycznych (np. uszkodzenia od wiatru, śniegu), antropogenicznych. Zabiegi pielęgnacyjne to także regulowanie składu gatunkowego, form zmieszania gatunków, regulowanie zwarcia i kształtowanie klimatu wnętrza lasu.
Rozmiar zadań związanych z pielęgnacją młodego pokolenia wg Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Olsztyn na okres 2015-2024:
• Pielęgnowanie lasu na powierzchni 11668,64
w tym:
- pielęgnowanie upraw - 855,09
- pielęgnowanie młodników 1466,34
- trzebieże 9347,21
Selekcja i nasiennictwo
Dział ten ma za zadanie zachowanie najcenniejszych populacji drzew i ich systematyczne odtwarzanie.
Czynności związane z gospodarką nasienną w leśnictwie:
• ocena nasion – ich pochodzenia i walorów genetycznych
• zapewnienie trwałości lasu poprzez bogactwo gatunkowe,
• zapewnienie dostawy nasion na odpowiednim poziomie
• wybór i wykorzystanie najcenniejszych populacji rodzimych gatunków
• eliminowanie udziału gatunków obcych i obcego pochodzenia w tworzeniu nasion drzew i krzewów
• popieranie rodzimych, długowiecznych populacji ukształtowanych w wyniku selekcji
• poszerzanie zasięgu występowania najlepszych populacji, które dobrze dostosowują się do zmieniających się warunków środowiska.
Zachowaniu odrębności cennych rodzimych gatunków lasotwórczych służy podział Polski na regiony nasienne. Nadleśnictwo Olsztyn znajduje się w regionach nasiennych nr 10, 20, 21, 25.
Wyselekcjonowaną bazę nasienną stanowią:
1. Drzewostan wyselekcjonowany -v dojrzały dobrze ukształtowany drzewostan, wybierany jest spośród gospodarczych drzewostanów nasiennych. Jest on wyłączony od wyrębu, a jego głównym zadaniem jest intensywna produkcja nasion. Drzewostan taki można usunąć tylko za zgodą dyrektora generalnego Lasów Państwowych, dopiero wtedy, gdy przestanie spełniać funkcje nasienne. W terenie, drzewostany te są oznakowane się opaskami koloru żółtego o linii ciągłej, dodatkowo drzewa narożne oznakowane są dużą literą „N" tego samego koloru, a na obrzeżach ustawiane są tablice informacyjne. W naszym nadleśnictwie są dwa takie drzewostany sosny zwyczajnej w regionie nasiennym 21 o łącznej powierzchni 31,89 ha.
2. Drzewostany znanego pochodzenia - są to drzewostany wyróżniające się w danym regionie jakością hodowlaną, o pozytywnych cechach, zdrowe. Nasiona zbiera się u gatunków iglastych głównie z drzew ściętych, u gatunków liściastych głównie z ziemi lub drzew stojących do wieku rębności. Użytkowanie rębne odbywa się w latach dobrego lub przynajmniej średniego urodzaju nasion danego gatunku. W miarę usuwania tych drzewostanów wybiera się nowe o podobnych cechach i funkcjach. Ewidencję drzewostanów prowadzą nadleśnictwa i Regionalne Dyrekcje LP. W terenie drzewostany te są oznakowane opaskami koloru żółtego o linii przerywanej. W Nadleśnictwie Olsztyn istnieją drzewostany znanego pochodzenia dla takich gatunków jak: Sosna zwyczajna, Świerk pospolity, Dąb szypułkowy, Brzoza brodawkowata, Olcha czarna, Klon jawor, Jodła pospolita
3. Źródła nasion są to grupy drzew z których pozyskiwany jest materiał sadzeniowy. Nadleśnictwo posiada źródło nasion czereśni ptasiej w regionie nasiennym 20. Liczba drzew tego gatunku wynosi 566, na powierzchni 1,94 ha.
Nadleśnictwo posiada także źródło nasion klonu zwyczajnego – liczba drzew 12 na powierzchni 12,97 ha.
4. Plantacja nasienna
Na plantacji nasiennej rozmieszcza się :
· klony – wegetatywne potomstwo drzew matecznych uzyskiwane poprzez szczepienie, bądź ukorzenianie pędów
· rody – generatywne potomstwo drzew matecznych uzyskiwanego z nasion w odpowiedniej ilości i określonym rozmieszczeniu.
Plantacje takie powinny być izolowane od tego samego gatunku, w celu niedopuszczenia krzyżowania z niepożądanymi pyłkami.
Plantacje nasienne dostarczają nasion, które reprezentują genotypy drzew matecznych, co w efekcie daje potomstwo o ulepszonych cechach dziedzicznych.
Nadleśnictwo Olsztyn posiada plantacje nasienne klonowe w regionie nasiennym 251:
- lipy drobnolistnej z 32 klonów, na której początkowo posadzono 3397 szczepów na pow. 16,05 ha.
- modrzewia europejskiego z 31 klonów, na której początkowo posadzono 2 696 szczepów na pow. 13,60 ha
5. Uprawy pochodne – z nasion wybranych drzewostanów wyselekcjonowanych. Nadleśnictwo założyło bloki upraw pochodnych sosny w czterech leśnictwach, które po osiągnięciu wieku obradzania nasion stanowić będą bazę nasienną.
6. Drzewostan zachowawczy – drzewostan wytypowany do zachowania puli genetycznej
ze względu na jej określone cechy. Ewidencję drzewostanów zachowawczych prowadzi nadleśnictwo, RDLP i DGLP. W naszym nadleśnictwie istnieje taki drzewostan zachowawczy sosny zwyczajnej o powierzchni 61,79 ha.
POJĘCIA ZWIAZANE Z HODOWLĄ LASU
Czyszczenia późne – zabiegi pielęgnacyjne prowadzone w młodych drzewostanach po osiągnięciu przez nie zwarcia.
Mają one na celu rozluźnienie drzewostanu i usuniecie drzew niepożądanych.
Czyszczenia wczesne– zabiegi pielęgnacyjne prowadzone w młodych drzewostanach zwykle przed osiągnięciem przez nie zwarcia. Mają one na celu usuniecie chwastów, drzew wadliwych i regulowanie składu gatunkowego.
DOMIESZKA BIOCENOTYCZNA i PIELĘGNACYJNA – drzewa w drzewostanie rozmieszczone pojedynczo lub w grupach. Ich pierwszorzędnym zadaniem jest spełnianie funkcji innych niż produkcyjne, pozytywnie oddziaływają na warunki środowiska, drzewa drzewostanu głównego (domieszka pielęgnacyjna), zwierzęta (domieszka biocenotyczna).
Melioracje leśne, MAŁA RETENCJA – maja na celu poprawę uwilgotnienia siedlisk leśnych, zahamowanie odpływu wód powierzchniowych, zachowanie różnorodności ekosystemów leśnych oraz ochronę przeciwpożarową lasu.
MONOKULTURA – drzewostan składający się z drzew jednego gatunku. Współcześnie sadzi się drzewostany z udziałami więcej niż jednego gatunku.
Oczyszczanie się drzew – proces naturalny związany z konkurencja w drzewostanie o światło w wyniku którego
zamierają najniżej położone gałęzie, w języku leśników mówimy, że drzewa odrzucają gałęzie najstarszych okółków.
Podkrzesywanie – czynność polegająca na mechanicznym usuwaniu gałęzi najstarszego okółka w celu polepszeniu
jakości surowca drzewnego.
Przebudowa drzewostanu– zmienianie całkowite lub częściowe składu gatunkowego drzewostanu w celu dostosowania go do siedliska.
Rębnia – to metody postępowania zgodnie z którymi stopniowo zastępuje się starsze, dojrzałe, pokolenie drzew innym pokoleniem – młodszym.
Siewka – młode drzewko wyrastające po skiełkowaniu z nasiona.
UPRAWA LEŚNA, NALOT – to pierwsza faza drzewostanu, pochodzącego z odnowienia sztucznego (uprawa) lub odnowienia naturalnego (nalot), do chwili zetknięcia się drzewek koronami czyli do nastąpienia zwarcia.
Wiek RĘBNOŚCI – przeciętnywiek, w którym drzewostan danego gatunku osiąga stan, który kwalifikuje go do wycięcia
czyli wyrębu.
Trzebieże– zabiegi pielęgnacyjne polegają na usuwaniu wyznaczonych drzew z drzewostanu dojrzewającego.
Zrąb – powierzchnia leśna, na której prowadzi się ścinkę drzew.